ഗോഗമേല: പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ അന്ത്യം കുറിച്ച പോരാട്ടം
ബി.സി. 331-ൽ, ലോക ചരിത്രത്തിൻ്റെ ഗതി മാറ്റിയെഴുതിയ ഒരു നിർണ്ണായക പോരാട്ടത്തിന് മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിലെ മണ്ണായ ഗോഗമേല സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. ഗ്രീക്ക്-മാസിഡോണിയ ൻ സൈന്യത്തിൻ്റെ അധിപനായ മഹാനായ അലക്‌സാണ്ടറും, അക്കാലത്തെ ലോകശക്തിയായ പേർഷ്യൻ അക്കാമനീഡ് സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ ചക്രവർത്തിയായ ഡാരിയസ് III-ഉം തമ്മിലുള്ള ഈ അന്തിമ ഏറ്റുമുട്ടൽ, സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെ ഉയർച്ചതാഴ്ചകളുടെയും സൈനിക പ്രതിഭയുടെയും ഉത്തമ ഉദാഹരണമായി നിലനിൽക്കുന്നു.
ലോകത്തെ കിടിലംകൊള്ളിച്ചുകൊണ്ട്, പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തെ സ്വന്തം കാൽക്കീഴിലാക്കാൻ അലക്‌സാണ്ടർ നടത്തിയ നിരന്തരമായ മുന്നേറ്റങ്ങളുടെ പരിസമാപ്തിയായിരുന്നു ഈ യുദ്ധം. ഇസ്സൂസിലെ മുൻ പോരാട്ടത്തിൽ ഡാരിയസ് മൂന്നാമന് അലക്‌സാണ്ടറിന് മുന്നിൽ പിടിച്ചുനിൽക്കാൻ സാധിക്കാതെ വന്നതിന് ശേഷം, പേർഷ്യൻ ചക്രവർത്തി തൻ്റെ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ മുഴുവൻ സൈനിക ശക്തിയും സമാഹരിച്ചാണ് ഗോഗമേലയിലേക്ക് എത്തിയത്. ലക്ഷക്കണക്കിന് വരുന്ന പേർഷ്യൻ സൈന്യവും, യുദ്ധരഥങ്ങളും, വിദഗ്ദ്ധരായ കാലാൾപ്പടയും അലക്‌സാണ്ടറെ കാത്തിരുന്നു.
എന്നാൽ, എണ്ണത്തിൽ കുറവായിരുന്നെങ്കിലും തന്ത്രപരമായ മികവും, മാസിഡോണിയൻ ഫാലങ്ക്സിൻ്റെ (Phalanx) അചഞ്ചലമായ കരുത്തും, അലക്‌സാണ്ടറുടെ നേതൃപാടവവും ആ ജനക്കൂട്ടത്തെ മറികടന്നു. അലക്‌സാണ്ടറുടെ കാവൽ കുതിരപ്പടയുടെ (Companion Cavalry) മിന്നൽ വേഗത്തിലുള്ള ആക്രമണം പേർഷ്യൻ സൈന്യത്തിൻ്റെ ഹൃദയഭാഗത്തേക്ക് തുളച്ചുകയറി. ചക്രവർത്തി ഡാരിയസ് III-ന്റെ ധീരമായ ചെറുത്തുനിൽപ്പിനെ തകർത്തെറിഞ്ഞ ഈ മുന്നേറ്റത്തിൽ, സ്വന്തം ജീവൻ രക്ഷിക്കാൻ വേണ്ടി അദ്ദേഹത്തിന് യുദ്ധക്കളത്തിൽ നിന്ന് പിൻവാങ്ങേണ്ടി വന്നു.
ഗോഗമേലയിലെ ഈ സമ്പൂർണ്ണ വിജയം പ്രാചീന ലോകത്തിൻ്റെ അധികാര സമവാക്യങ്ങളെ എന്നെന്നേക്കുമായി മാറ്റിമറിച്ചു. അക്കാമനീഡ് പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ അസ്തമനത്തിന് ഇത് നാന്ദി കുറിച്ചു. പേർഷ്യയുടെ സിംഹാസനം മാസിഡോണിയയുടെ കൈകളിലായി. ഈ വിജയം അലക്‌സാണ്ടറിന് ബാബിലോൺ, സൂസ, പേർസെപോളിസ് തുടങ്ങിയ മഹാനഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള വാതിലുകൾ തുറന്നുകൊടുത്തു, അദ്ദേഹത്തെ "ഏഷ്യയുടെ പ്രഭു" എന്ന പദവിയിലേക്ക് ഉയർത്തി.
ഇന്നത്തെ ഇറാഖിൻ്റെ മണ്ണിൽ നടന്ന ഈ രക്തരൂഷിതമായ യുദ്ധമാണ് ലോകമെമ്പാടും ഹെല്ലനിക സംസ്കാരം (Hellenistic culture) വ്യാപിക്കാനുള്ള പ്രധാന കാരണം. അലക്‌സാണ്ടറുടെ യുദ്ധങ്ങളിലൂടെ ഗ്രീക്ക് ഭാഷയും സംസ്കാരവും മദ്ധ്യേഷ്യ വരെ എത്തിച്ചേർന്നു. ഗോഗമേല, ഒര ു സൈനിക വിജയമെന്നതിലുപരി, കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും തമ്മിലുള്ള സാംസ്കാരിക കൈമാറ്റത്തിൻ്റെ ഒരു പുതിയ അധ്യായത്തിന് തുടക്കം കുറിച്ച പോരാട്ടമായി ചരിത്രത്തിൽ ജ്വലിച്ചുനിൽക്കുന്നു.
